Dzisiejszy odcinek, chyba będzie najkrótszym odcinkiem w historii tego podcastu, a może nie. Na pewno będzie dziwnym odcinkiem, bo będzie dotykała tematyki, która może nie bezpośrednio związana z ecommerce’em, ale tak naprawdę dotyczy każdej rzeczy, każdego przedsięwzięcia, którego podejmujemy się w życiu, a biznes jest na pewno jednym z nich, a biznes związany z ecommerce również. Ja nazywam się Wojciech Piszora i na co dzień prowadzę kilka ecommerce’ów własnych oraz firmę doradczo-technologiczną, która rozwija sklepy internetowe, buduje je od podstaw, wdraża różnego rodzaju narzędzia, usprawnienia, automatyzacje, które pomagają budować, skalować biznesy online. Jeżeli ta tematyka jest dlaciebie ciekawa, to ja zapraszam cię do wysłuchania dzisiejszego odcinka, a dzisiejszy odcinek dotyczy kryteriów zabicia. Dlaczego warto je mieć? No dobra. No to zaczynajmy. Niełatwy to jest odcinek, to znaczy dużo łatwiej nagrywa mi się o takich rzeczach, które są techniczne, które są tak bardzo osadzone w realiach technologii, w realiach takiego biznesu twardego, byśmy powiedzieli, a dzisiejszy odcinek dotyczy pewnego rodzaju koncepcji, którą ostatnio, nie ukrywam, że zaraził mnie Paweł Dudziak po jednej z jego prelekcji na spotkaniu z Says Angel. Pomyślałem, że to jest rzeczywiście coś, co powinien mieć określony każdy przedsiębiorca, a mianowicie właśnie te wspomniane w tytule, kryteria zabicia. Czym one są, po co one są? Jak je we właściwy sposób ustalić i jak je monitorować i jak nie dać się zwierść takiemu poczuciu, że jesteśmy nieśmiertelni. Zwłaszcza w biznesie to jest bardzo niebezpieczne. O tym będzie ten odcinek. Dobra. Na początek może tak pokrótce czym są te kryteria zabicia. Generalnie różnie jest nazywane. W skrócie chodzi o to, żeby mieć określone momenty. Takie momenty, w których powiemy, że koniec, pass, dalej nie idę, zmykam biznes rezygnuje z jakiegoś przedsięwzięcia. Spróbuje się do końca kariery. Chociaż z tym kończeniem kariery nie jest dobry przykład, zwłaszcza jeśli chodzi o karierę sportową. Kto śledzi wydarzenia piłkarskie, ten wie o czym mówię. Chociaż ja osobiście bardzo się cieszę, ze Wojetek wrócił do takiego zespołu, ale nieważne. Wracając do tematu odcinka, chodzi o to, kiedy kończymy. To jest taka umowa sama ze sobą, na samym początku sama ze sobą. Potem w dalszej części odcinka opowiem o tym jak w ogóle do tego podejść, jak się do tego tematu zabrać. Jak te kryteria zabicia zebrać, jak te kryteria zabicia ustalić i czy tak naprawdę powinniśmy tą umowę zrobić sami ze sobą, czy jednak kogoś w to comisarz. Znaczenie w kontekście biznesowym jest o tyle ważne, że na pewno nie raz widzieliście, czy słyszeliście, czy spotkaliście się, a może sami macie takie doświadczenia takich przewlekłych biznesow, które generalnie dawno powinny już nie istnieć, ale ktoś dalej uporczywie twierdzi, że tam już za zakrętem jest meta, tam za zakrętem jest szczyt i właściwie on jeszcze tylko do tego zakrętu musi doczłapać i dalej to na pewno pójdzie. No bo na pewno też wiele znacie takich historii, kiedy ktoś zrezygnował, i przecież on już zrezygnował tuż przed metą, a tam już naprawdę, faktycznie był ten cel. To jest taka narracja, która jest niestety opowiadana i jest dość powszechna, zwłaszcza w tych dzisiejszych takich bardzo rozpędzonych social mediach, które bazują na tym, że sprzedaje nam się właśnie te cele, czyli cały czas jest nam opowiadane że my musimy mieć te cele, my musimy je wizualizować, my musimy do nich dążyć, my musimy pomyśleć o tym, gdzie będziemy za 5 lat i tam będziemy… wystarczy tylko, że będziemy bardzo, bardzo chcieli i będziemy ciężko pracować. Gówno prawda… Jest bardzo wielu ludzi, którzy mieli cele, ciężko pracowali, no i w między czasie coś poszło nie tak, czasami z ich wine, czasami nie z ich winy. No i dookoła nas jest tyle czynników zewnętrznych, na które nie mamy wpływu, że byłoby naprawdę nadmiernym optymizmem myśleć, że wszystko zależy tylko od nas. Są rzeczy, które zależą od nas, a są rzeczy, które nie zależą i Kryteria Zabicia są po to, żeby wiedzieć, w którym momencie przestać, kiedy te czynniki które są od nas niezależne sprawią, że nasz cel będzie niemożliwy do osiągnięcia. I generalnie postawienie sobie takich kryteriów prowadzi do tego, że nie marnujemy naszych zasobów, nie marnujemy czasu, nie marnujemy pieniędzy. Nie marnujemy energii, swojego zdrowia, swojej psychiki. Zapobiegamy takim efektowi utopionych kosztów, różnych. To mogą być koszty, tak jak mówiłem, mogą być koszty jakieś prywatne, to mogą być koszty finansowe, mogą być przeróżne. Jeżeli wiemy w którym momencie przestać, to jest dużo mniejsze prawdopodobieństwo, że oprócz tego co robimy czyli na przykład w przypadku biznesu, bo myślę, że raczej to jest ta tematyka która tutaj gromadzi was jako słuchaczy. Więc ja też będę się wokół tego poruszał, ale tak naprawdę to może dotyczyć każdego aspektu naszego życia. Jeżeli mamy te kryteria zabicia, jest dużo mniejsze prawdopodobieństwo, że zepsujemy też coś dookoła tego biznesu. czyli na przykład ucierpią nasze relacje rodzinne. I teraz jak tak się głębiej nad tym za.. jak tak i teraz i teraz, jeżeli już wiemy czym te kryteria zabicia są itd., no to teraz zastanówmy się nad tym, jak je skutecznie określić. Bo to wbrew pozorom nie jest takie proste. I ja w tym odcinku nie dam jakiejś ogólnej rady, że jeżeli twój biznes nie zaczyna być rentowny po roku czasu, to znaczy, że należy go zlikwidować. Są biznesy, które po roku czasu siłą rzeczy i wynika to z założeń, z modelu biznesowego, ze strategii, nie są rentowne. I na przykład taka jest strategia. No bardzo często jest tak w przypadku firm nazywanych, szumnie, startupami w branży technologicznej, liczonych w modelu SaaS, kiedy generalnie pakujemy na początku bardzo duży kapitał w to, żeby osiągnąć pewien efekt skali, bo bez tego efektu aplikacja nie jest w stanie być rentowna. Generalnie rzadko kiedy, jeżeli mówimy o takich SaaSach, które są, zbierają tak zwane rundy, są dofinansowywane z zewnątrz przez inwestorów, czy to giełdowych, czy prywatnych, a rzadko kiedy jest tak, że taka firma jest rentowna po pierwszym roku. W e-commerce też bywa różnie, dlatego e-commerce e-commerce’owi nierówny i w różnych branżach to może wyglądać różnie, dlatego nie bardzo też, nie jest moim celem tutaj stawiać komuś takie kryteria, każdy takie kryteria musi sobie ustalić sam, każdy jest w innej sytuacji rodzinnej, każdy jest w innej sytuacji finansowej, ma inne zabezpieczone środki na poduszce finansowej, ma inne możliwości, jeśli chodzi o finansowanie, kiedy coś nie uda się w jednym biznesie na przykład, może spokojnie żyć sobie z innego biznesu. Więc w różnym momencie życia, różne biznesy w różny sposób należy takimi kryteriami zabicia obwarunkować. Natomiast na pewno ważne jest to, żeby wiedzieć co jest tym wskaźnikiem, co jest tym naszym KPIem, który jest jasnomierzalny i który jest policzalny, który jest, nie jest jakiś uznaniowy, tylko jest generalnie twardą liczbą. I no najczęściej pewnie będzie to dochód. Ale są takie biznesy, w których dochód czasami ciężko policzyć. Czasami ciężko też, czasami biznesy nie opierają się na dochodzie, nie wiem, ktoś może niekoniecznie dzisiaj rozkręca biznes, ale buduje swoją markę osobistą i tam dla niego wyznacznikiem będą, no właśnie, na przykład obserwujący niekoniecznie. Wskaźnik zaangażowania na naszym koncie już bardziej. To już jest bardziej taki wskaźnik, który odpowiada czy idziemy w dobrym kierunku, no bo jeżeli budujemy markę osobistą, budujemy wokół niej społeczność, to chcemy mieć ją jak najbardziej zaangażowaną. Ktoś kto buduje kanał na YouTubie może opierać się wokół subskrypcji a może opierać się wokół czasu oglądania tego słynnego watch time’u. Generalnie bardzo, bardzo, bardzo wiele różnych wskaźników w zależności od tego, co robimy. W przypadku biznesu oczywiście najlepiej, kiedy jest to dochód. Kiedy jest on trudniejszy w policzaniu, może to być oparte o przychód. Natomiast oczywiście rentowność biznesu liczy się na zasadzie zysków i strat, ale domyślam się, że czasami te koszty są ciężko policzalne, zwłaszcza, jeżeli ktoś stosuje takie metody optymalizacji podatkowej, kiedy w tych kosztach ląduje wszystko, co tylko może, wtedy, no bez jakiegoś wewnętrznego swojego power BI, jakiegoś swojej analityki, ciężko mieć do tego jakikolwiek dostęp. To, co jest ważne myślę, to w ogóle prowadzenie takiej analityki, tzn. ciężko jest mieć, można mieć dobrze postawione kryterium zabicia, a ciężko jest je jakkolwiek walidować, dlatego, że regularne przeglądy i sprawdzanie tego, czy my już nie jesteśmy przypadkiem właśnie w tym momencie, w którym powinniśmy przestać. Czy to już nastąpiło? Nie jest możliwe bez posiadania analityki, bez posiadania danych i bez mierzenia tego w sposób regularny. No i tutaj dochodzimy do takiego momentu, gdzie ja wysuwam taką tezę, że dobrze, jeżeli te kryteria zabicia biznesowe, jeżeli mówimy o biznesie oczywiście, bo jeśli to są jakieś nasze kryteria prywatne itd., no to, to niekoniecznie, dobrze jest zaangażować zespół. Przede wszystkim dobrze jest go zaangażować już w proces definiowania. Jeśli tego nie mamy zrobionego i pracujemy w jakimś zespole, to dobrze jest ustalić sobie takie kryteria wspólnie. Nie narzucić je, tylko wspólnie je ustalić, wspólnie je monitorować, dlatego że, po pierwsze, dużo trudniej jest wtedy zastosować taką metodę, w której oszukujemy sami siebie, że ten moment jeszcze nie nastąpił, bo jeżeli zespół wie, że takie kryteria są, wie, jak je mierzyć i wie, jak je sprawdzić, no to w każdej chwili może przyjść i powiedzieć. Wojtek. This is the end. Game over, nie? I, i to jest, uważam, dobre, właśnie z tego powodu, że, po pierwsze, nie możemy oszukiwać siebie. Po drugie, to jest też motywujące, myślę, trochę dla wszystkich, jeżeli to są kryteria wspólne, dlatego, że zespół, jeżeli wie, że takie kryteria są, być może, nie mówię, że zawsze, ale myślę, że będą w tym zespole, mogą zdarzyć się osoby, dla których to będzie motywujące i będzie gdzieś tam sprawiało, że oni będą chcieli też trochę dołożyć się do tego, żeby przypadkiem do tym kryteriów zabicia się nie zbliżyć. Dla mnie jest to temat niezwykle bliski, dlatego, że ja, przez długi czas, ostatnio, właśnie musiałem, dla mnie jest to temat niezwykle bliski, dlatego, że ja, w ostatnim czasie, musiałem podjąć taką decyzję, właśnie w jednym z biznesów, gdzie trzeba było ograniczyć te działania i na pewien czas, myślę, że nie na długi, ale zrezygnować z pewnych rzeczy. I przeciągałem tą decyzję, gdybym miał kliteria zabicia osadzone wcześniej i bardzo sztywno zakomunikowane sam do siebie, ale też i do zespołu, to pewnie nastąpiłoby to wcześniej i na pewno zaoszczędziłbym trochę pieniędzy. chociaż tam akurat ta inwestycja pieniężna nie była jakaś duża, ale zaoszczędziłbym sporo czasu, sporo nerwów, nie ryzykowałbym też tym, że nie wiem, podupadną moralę w zespole. To się na szczęście nie wydarzyło, ale mogło się wydarzyć. Więc generalnie moja rada jest taka, jeżeli prowadzisz biznes, albo jeżeli go budujesz, nawet jeśli prowadzisz od dłuższego czasu, ale zwłaszcza jeżeli go budujesz na tym takim wczesnym etapie, jak go rozwijasz to kryteria zabicia są czymś, co jest must have. to jest po prostu wymagane na tym etapie. Bez tego nie idź dalej, bo ani się nie obejrzysz i będziesz w momencie, w którym albo odniesiesz sukces, albo zaczniesz się oszukiwać, że ten sukces jest tuż za rogiem i ty zaraz tam będziesz, bo on już na ciebie czeka. Przywiązanie emocjonalne do rzeczy, przywiązanie emocjonalne do projektu, który budujemy, który tworzymy, który rozwijamy przez miesiące, lata, sz atmospheric comunidadów, który zainwestowaliśmy pieniądze, o którym opowiedzieliśmy znajomym, że coś tam super robimy. A jak opowiedzieliśmy o tym publicznie, bo na przykład prowadzimy podcast i opowiadamy o jakimś swoim biznesie. Wtedy takie przywiązanie jest bardzo duże i wtedy wycofanie się z biznesu, wycofanie się jakiegoś projektu, który nie wypalił, który nie idzie, który nie rokuje, który nie zmierza w dobrą stronę jest już w ogóle bardzo trudne, jeżeli nie mamy tej właśnie skonstruowanej sami ze sobą i z naszym zespołem, jeżeli jest jasnej, klarownej umowy. Idziemy do tego momentu i nie dalej. Bo ten strach przed porażką będzie nam utrudniał racjonalne decyzje. Niestety, niestety, jeżeli No właśnie, bo porażka jest tutaj słowem kluczowym. Czy zakończenia jakiegoś projektu jest porażką, czy jest raczej oznaką odwagi. Bo nawet jeżeli zbudowaliśmy, jeżeli rozwijaliśmy jakiś projekt, bo nawet jeżeli rozwijaliśmy jakiś projekt przez dwa, trzy, cztery, pięć, sześć miesięcy, dwa lata, trzy, nie ważne i on nie stał się sukcesem finansowym To znaczy, nie wiem, nie kupiliśmy sobie z tego mieszkania. Nawet nie jesteśmy w stanie z tego się samodzielnie finansować na jakimś takim podstawowym standardzie życiowym. To na pewno wiele się nauczyliśmy. I nie można traktować tego w kategorii porażki, a bardzo często wiele osób tak myśli. No i właśnie tego różnego typu projekty ciągnie i one już są takie ledwo żywe, no i już są takie po prostu wyprute z wnętrzności. My jesteśmy wypruci też, bo ledwo już jesteśmy w stanie to ciągnąć. Nas to już nie cieszy i nie mamy z tego radości. No, ale ciągniemy ten wózek, bo wydaje nam się, że to już zaraz tam będzie ten moment. No i on nie przychodzi. I przez ten czas my bardzo wiele się uczymy. i uważam, że rolą lidera, odważnego, świadomego lidera jest właśnie podejmowanie trudnych decyzji, które czasami muszą. Więc tego typu obiekcje, że co, jeśli projekt się jeszcze zaraz tutaj rozwińe, albo zainwestowaliśmy już tyle, że nie możemy teraz przestać. Są takie obiekcje, które siłą rzeczy będą się pojawiać, albo co powiedzą, pomyślą inni. Jeżeli nie mamy ustalonych kryteriów zabicia, to to będą bardzo silne myśli, które będą nas za każdym razem odwodziły od tej decyzji, że należy przestać. Jeżeli mamy taką umowę wewnętrznie, sami ze sobą, będzie dużo, dużo prościej. Ja wiem, że porażkami nie jest łatwo się dzielić, ja też długo zastanawiałem się, czy nagrywać ten odcinek, a jeżeli go nagrywać, to jak go nagrywać, w sensie w jaki powinien być jego wydźwięk i co bym chciał dokładnie tutaj powiedzieć. Zachęcam was do tego, żebyście zostawili komentarz. Po pierwsze, dlatego że chcę sprawdzić, czy rzeczywiście, jakość komentarzy pod filmami tak znacząco wpływa na wyświetlenia, bo obserwacje z moich ostatnich odcinków. Są takie, że to co znajduje się na miniaturach ma rzeczywiście znaczenie i możecie spodziewać się tutaj, że te niektóre miniatury będą momentami trochę śmieszne, trochę cringe’owe, trochę clickbaitowe ale generalnie widać, że YouTube jest platformą, która tego typu zabiegi lubi a chcę sprawdzić, jak będzie się też zachowywał przy jakiejś większej ilości komentarzy. Więc mam taką prośbę do was. Żebyście napisali ile biznesów w życiu prowadziliście. Jeżeli chcecie, to możecie dopisać ile z nich prowadzicie nadal, ile z nich przetrwało, ile z nich musieliście zakończyć. To też da pewnie jakiś obraz pozostałym słuchaczom, że często musieliście pewnie rozwinąć niektórzy pewnie pog quickly kanaście biznesów, żeby ten jeden w końcu się udał. Znam takich przedsiębiorców i wiem że nierzadko to w ten sposób wygląda. Wtedy już w ogóle, jeżeli jest taka nuta przedsiębiorcy to kryteria zabicia są koniecznością. Zachęcam was do refleksji nad własnymi projektami, jeżeli prowadzicie teraz jakiekolwiek z nich. A więc zachęcam was do Zachęcam was do refleksji nad własnymi projektami, jeżeli teraz jakieś prowadzicie, biznesowe czy prywatne, czy jakiekolwiek inne, to zachęcam was do tego żeby się zastanowić czy takie kryteria zabicia macie ustalone, a jeżeli nie to żeby je jasno i klarownik wyznaczyć Słuchajcie, na dzisiaj to tyle. Wrękiem wam za wysłuchanie tego odcinka, on był trochę inny od wszystkich, zdaję sobie z tego sprawę, ale mam nadzieję że będzie też dla was pomocny. On pojawia się tutaj w granicach chyba 55,56 odcinka, dokładnie nawet teraz nie wiem. Ale myślę, że to już właśnie pora na to żeby tego typu tematy też się tutaj pojawiały. Bo biznes to nie jest tylko technologia, to nie są tylko narzędzia, to nie są tylko metody, ale to jest też coś więcej, to jest… za każdym biznesem stoi człowiek, który, no, ma różne doświadczenia, ma różną psychikę, ma różną sytuację rodzinną i tak dalej itd. i nie należy o tym zapominać. No, mówię że to jest koniec już w drugi raz, ale to już ten właściwy koniec. Dzięki, cześć.